بالارفتن خسارت های ناشی از سیل و رسانه ای شدن آن در چند سال اخیر، این تصور را ایجاد می کند که این پدیده طبیعی از قبل بیشتر رخ می دهد. چیزی که کارشناسان آن را درست نمی دانند و می گویند این پدیده طبیعی همیشه اتفاق می افتاده اما میزان خسارت های سیل بالا رفته است.

تابستان گذشته شاهد وقوع سیل در بسیاری از استان های کشور بودیم که خسارات جانی و مالی زیادی ایجاد کرد. استان‌های آذربایجان شرقی، خراسان شمالی، اصفهان، چهارمحال و بختیاری، زنجان، سمنان، گلستان، هرمزگان، مازندران، البرز و البته پایتخت تحت تاثیر این پدیده طبیعی با درصدهای مختلف تخریب شدند. در روزهای گذشته هم اتفاقات تابستان دوباره تکرار شده است و چند استان غرب ایران را گرفتار کرده.

هر بار هم که سیل می آید، چه مردم و چه مسئولین به فکر می افتند که چرا این اتفاق افتاد و راه جلوگیری از آن چیست.

چرا سیل بیشتر شده؟

سیل یک پدیده طبیعی است که نشان می دهد زمین زنده و پویاست. این بلای طبیعی اجتناب ناپذیر می آید و روند طبیعی اش را طی می کند. اما آن چه که باعث می شود خسارت بیشتری داشته باشیم، در معرض سیل بودنمان است. در این باره دکتر اویس ترابی، هیدرولوژیست می گوید: تمام پدیده هایی که به وجود می آیند، دینامیک طبیعت را شکل می دهند. طبیعت زنده است، دینامیک دارد. زلزله و سیل و آتشفشان همگی نشان می دهند که طبیعت زنده است و فعالیت می کند. این دینامیک باید باشد و کسی با آن مخالف نیست.

او معتقد است تعداد سیل هایی که واقع می شود و حتی سیل های مخرب بیشتر نشده. می گوید: چیزی که باعث می شود ما از سیل بترسیم، بلاهایی است که خودمان بر سر خودمان آورده ایم.

به عقیده کارشناسان، سیل در هنگام بارش شدید در یک منطقه باعث تغییر بستر رودخانه و البته شکسته شدن بندها و سد ها می شود. و با این که ایران در منطقه ای خشک و نیمه خشک واقع شده، اما بارش ها در برخی نقاط کشور ایجاد روان آب می کند و همین شدت بارش موجب می شود که سیلاب به وجود بیاید.

در این بین از عوامل انسانی هم نمی شود غافل شد. انسان بوته ها را برای تامین سوخت می کند، درختان را قطع می کند، بی رویه دام ها را به چرا می برد، زمین را بی رویه شخم می زند، در مسیل ها دسکاری می کند و در انتهای همه ی این ها، به قوانین و مقررات و البته هشدارها توجهی نشان نمی دهد و همه این ها خسارت سیل را بیشتر و بیشتر می کند.

از سیل نترسیم

در ایران هم مانند کل جهان، خسارات ناشی از سیل و طوفان معمولا بیشترین تلفات را دارند و در کشورمان بیشترین درصد اعتبارات سالانه طرح کاهش اثرات بلایای طبیعی صرف جبران خسارات ناشی از سیل می شود.

اما آیا باید از این پدیده طبیعی بترسیم؟ چرا پیشینیان که با طبیعت اخت بودند می توانستد از این بلاها جان سالم به در ببرند و ما نمی توانیم؟ چه چیزی باعث می شود این هرسال خسارات ناشی از سیل افزایش پیدا کند؟

دکتر اویس ترابی دراین باره در میزگردی که به مناسبت هفته مقابله با سوانح طبیعی برگزار شد،‌ گفت: هیچ کس نیست که از خود سیل نگرانی و ترس داشته باشد. سیل یک پدیده طبیعی است. چیزی که بیشتر مورد توجه مردم است، خسارات ناشی از بلایای طبیعی است. خسارت را ما بالابردیم و خودمان را در معرض سیل قرار دادیم.

با این که پیشرفت علم و تکنولوژی موجب شده تا ایمنی در سازه ها و تاسیسات بیشتر شود و برای خطراتی مثل زلزله مصونیت بیشتری ایجاد می کند اما از آن طرف تخریب محیط زیست و منابع طبیعی و دستکاری در زمین موجب می شود خسارات ناشی از سیل بیشتر و بیشتر شود. این را می شود با یک حساب سرانگشتی از خساراتی که در دهه اخیر سیل ایجاد کرده فهمید.

دکتر ترابی در این باره می گوید: نقش پوشش گیاهی به تاخیر انداختن جریان رواناب سطحی است و جلوی آن مانع ایجاد می کند. وقتی سطح تراشیده می شود، روان آب با سرعت زیادی حرکت می کند و سیل ایجاد می کند.

چه می شود کرد؟

تخریب طبیعت و اشتباه در شهرسازی اتفاق افتاده. حالا باید برای این وضعیت فکری کرد و راهی برای آن یافت. دکتر ترابی در مورد این که در حال حاضر راه مبارزه با تخریب سیل چیست می گوید: تنها راهش این است که حق و حقوق طبیعت را قبول کنیم. برای مهار پدیده های طبیعی نمی توان از قوه قهریه استفاده کرد.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از خبر آنلاین، او ادامه می دهد: نیم قرن است که این خسارات و تلفات را شاهد هستیم و کلی اعتبار عمرانی برای مقابل به سیل اختصاص پیدا می کند ولی نتیجه نداده. وقت آن رسیده که بفهمیم کارمان اشتباه بوده و یک بازنگری در شهرسازیمان داشته باشیم. به عقیده من می بایست شهرهای سیل خیز مثل تهران را یک بار از نو برای 25 سال آینده مطابق جغرافیای سرزمین تغییر دهیم. متاسفانه ما خیلی از دره ها را منحرف کردیم یا بستیم و جای آن خیابان ساختیم. این ها دوباره باید بازگشایی شوند. اقداماتی از این دست که موجب بیشتر شدن خسارت سیل شده اگر انجام داده شود، شاهد کم شدن خسارت خواهیم بود.

به طور کلی با حفظ و گسترش پوشش گیاهی، ساخت آب بندها و سدها، ایجاد شیار بر روی زمین های شیبدار و همچنین رعایت اصول و ضوابط مهندسی رودخانه در احداث سازه ها هم می تواند به شکل موثری در جلوگیری از وقوع سیل و البته کم کردن خسارات و تلفات کمک کننده باشد.

منبع : سایت اتحادیه طلای تهران