سکه بهار آزادی

سکه بهار آزادی یکی از مسکوکات طلا در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران می باشد که جایگزین سکه‌ های طلای ضرب شده دوران پهلوی گردیده است.

از سال ۱۳۵۸ هجری شمسی تا به اکنون ، به مناسبت و یادبود پیروزی انقلاب اسلامی ، انواع سکه‌ های بهار آزادی در 2 طرح متفاوت و در اندازه های مختلف ضرب گشته اند.

عیار طلای این سکه‌ها  اعم از طرح قدیم و جدید  900 در هزار است و معمولاً هر سال ضرابخانه بانک مرکزی ایران ، سکه‌ها را ضرب کرده و از طریق بانک‌های عامل یا صرافی‌های مجاز ، به بازار عرضه می‌کند. این سکه‌ها به صورت خرد یا عمده و به قیمت روز، خرید و فروش می‌شوند.

سکه بهار آزادی، به عنوان هدیه، مهریه ازدواج، عیدی کارمندان دولت  و نیز برای سرمایه‌گذاری و پس‌انداز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

انواع سکه بهار آزادی :

• از نظر شکل : سکه‌ها در دو نوع «طرح قدیم» و «طرح جدید (امامی)» هستند.
• از نظر قطع : این سکه‌ها در انواع «ربع»، «نیم»، «یک» یا «تمام»، «دو و نیم»، و «پنچ» بهار آزادی موجود هستند.

تاریخچه سکه بهار آزادی :

پس از انقلاب اسلامی ایران، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و با تأیید و دستور نخست وزیر دولت موقت، به مناسبت و یادبود نخستین بهار پیروزی انقلاب اسلامی، اجازه ضرب انواع مسکوک طلا بنام «بهار آزادی» صادر شد. از آن زمان تاکنون، سکه‌های بهار آزادی با دو طرح مختلف ضرب شده‌اند:
از سال 1358 تا 1370 (طرح قدیم)
یک روی این سکه مزین بنام علی بن ابیطالب بود (به سه بار تکرار «علی» به خط معقلی تزیینی در داخل یک شش ضلعی، و قید عبارت «بانک ملی ایران» در زیر آن) و بر روی دیگر آن تصویر بارگاه امام رضا به همراه عبارت «نخستین بهار آزادی» و تاریخ 1358 منقوش بود. از آن پس تا سال 1370، انواع سکه‌های بهار آزادی با همین طرح تولید می‌شد.
از سال 1370 تاکنون (طرح جدید)
با توجه به ماده 5 قانون نحوه حفظ آثار و یاد سید روح‌الله خمینی[ بانک مرکزی ایران موظف شد که تصویر بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران را بر یک طرف سکه‌های بهار آزادی به گونه‌ای مناسب نقش کند. از اینرو، بنابر پیشنهاد بانک مرکزی و موافقت وزارت اموراقتصادی و دارایی و به استناد بند 2 قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا، هیئت وزیران در جلسه مورخ 1370/3/19 (راجع به تغییر طرح سکه یک بهار آزادی) چنین تصویب کرد:
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجاز است به مناسبت دومین سالگرد ارتحال حضرت امام خمینی (قدس سره) سکه یادبود یک بهار آزادی را با مشخصات ذیل و طبق نمونه‌ای که در نهاد ریاست جمهوری نگهداری می‌شود ضرب نماید:
1 – عیار طلا : 900 در هزار
2 – وزن سکه : 8/13598 گرم
3 – قطر سکه : 22 میلیمتر
4 –  یک روی سکه مزین به تصویر حضرت امام (قدس سره) و قید سال ضرب (1370) در ذیل تصویر
5 –  یک روی سکه تصویر بارگاه حضرت امام رضا علیه‌السلام و قید عبارت «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» در بالای تصویر و عبارت «بهار آزادی»
مصوبه مذکور جهت اجرا به بانک مرکزی جمهوری اسلام ایران ابلاغ شد. بدین ترتیب، در دومین سال فوت رهبر جمهوری اسلامی ایران، طرح سکه تمام بهار آزادی تغییر کرد و از آن پس (سال 1370 به بعد) سکه‌ها بر اساس آن مصوبه ضرب می‌شوند. گفتنی است طرح سکه‌های با قطع‌های ربع و نیم، همانند سابق است.
در میزان عیار طلای سکه‌های طرح قدیم و طرح جدید، هیچ تفاوتی نیست و تنها اختلاف این دو در زمان ضربشان است، چون دیگر بانک مرکزی اقدام به ضرب سکه طرح قدیم نمی‌کند؛ این مسأله موجب ویژگی خاص این سکه و افزایش قیمت آن شده و گرنه در میزان طلای به کار رفته کوچکترین تفاوتی وجود ندارد.
معمولاً در هر سال، انواع مسکوک بهار آزادی بر اساس مجوزی که بانک مرکزی دارد، در ضرابخانه این بانک تولید می‌شود. طبق آمار اعلام‌شده در سال 1386، تاکنون 40 میلیون قطعه سکه بهار آزادی در طول دهه‌های اخیر در کشور ضرب شده‌است.
صدور مسکوک طلا از کشور به هر نحوی ممنوع است، مگر توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

مشخصات سکه بهار آزادی :

مسکوک طلای بهار آزادی از لحاظ مشخصات، منطبق است بر قانون مسکوک طلا و نیز قانون اصلاح قانون ضرب مسکوک طلا. شکل این مسکوک بر اساس ماده دوم قانون 1337، مدور است، و میزان عیار آن بر طبق ماده چهارم همان قانون عبارت است از 900 در هزار طلای خالص، و 100 در هزار مس، یا آلیاژی از نقره و مس.

منبع : سایت اتحادیه طلای تهران